admin | Parafia św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Pustelniku - Part 127

Słowa Ewangelii według świętego Jana (J 15, 9-17)

Jezus powiedział do swoich uczniów:
«Jak Mnie umiłował Ojciec, tak i Ja was umiłowałem. Trwajcie w miłości mojej! Jeśli będziecie zachowywać moje przykazania, będziecie trwać w miłości mojej, tak jak Ja zachowałem przykazania Ojca mego i trwam w Jego miłości.
To wam powiedziałem, aby radość moja w was była i aby radość wasza była pełna.
To jest moje przykazanie, abyście się wzajemnie miłowali, tak jak Ja was umiłowałem. Nikt nie ma większej miłości od tej, gdy ktoś życie swoje oddaje za przyjaciół swoich.
Wy jesteście przyjaciółmi moimi, jeżeli czynicie to, co wam przykazuję. Już was nie nazywam sługami, bo sługa nie wie, co czyni jego pan, ale nazwałem was przyjaciółmi, albowiem oznajmiłem wam wszystko, co usłyszałem od Ojca mego.
Nie wy Mnie wybraliście, ale Ja was wybrałem i przeznaczyłem was na to, abyście szli i owoc przynosili, i by owoc wasz trwał – aby Ojciec dał wam wszystko, o cokolwiek Go poprosicie w imię moje. To wam przykazuję, abyście się wzajemnie miłowali».

Niewierzących nie ma – Tygodnik Niedziela 6/2004

W tygodniku Niedziela 6/2004 (edycja warszawska) ukazał się artykuł Wojciecha Świątkiewicza opisujący naszą parafię. Autor rozmawiał z proboszczem księdzem kanonikiem Adamem Żmijewskim.  

 

Cytat „Niewierzących nie ma” – Tygodnik Niedziela 6/2004

Niewierzących nie ma

– U nas w parafii ludzie są głęboko wierzący. To przecież już prawie siedleckie – mówi z dumą ks. kan. Adam Żmijewski, od dwunastu lat proboszcz par. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Pustelniku k. Mińska Mazowieckiego.

Położony między Okuniewem a Stanisławowem Pustelnik ma kościół, cztery sklepy i małą piekarnię. Zatrzymują się tu autobusy jadące z Warszawy w kierunku Stanisławowa, Łochowa i Mińska Mazowieckiego. Życie codzienne 2700 parafian nie należy do najłatwiejszych. W Pustelniku nie ma żadnych zakładów przemysłowych, a nieliczni mieszkańcy mający pracę, dojeżdżają do niej do stolicy, Stanisławowa i Starej Miłosnej. – Tu jest bieda. Nie ma gospodarza, który żyłby z ziemi. Kiedyś w każdej wiosce były punkty skupu mleka, dziś nie wiem, czy na terenie całej mojej parafii jest 20 krów – mówi proboszcz ks. Żmijewski. Od kilku lat nie ma także jednostki wojskowej, w której zatrudnienie znajdowali cywilni pracownicy z okolicy. Kiedyś zawodowym żołnierzom dawałem 10 ślubów rocznie, chrzciłem ich dzieci, przyjeżdżali nawet panowie ze Sztabu Generalnego – przypomina Proboszcz Pustelnika, który był kapelanem jednostki.

 

Ale zmienia się też na lepsze. Jeszcze na początku lat dziewięćdziesiątych do niektórych wiosek – zwłaszcza po opadach deszczu czy śniegu – nie można było dojechać. Dziś – dzięki wybudowaniu nowych dróg i zorganizowaniu komunikacji autobusowej – problem ten zniknął. Zaraz też zaczęli tu przybywać mieszkańcy stolicy, którzy kupują na terenie parafii działki i stawiają sobie domy. Ksiądz Proboszcz jest zadowolony z nowych parafian. – To dobrzy ludzie. W niedziele i święta przychodzą do kościoła. Gdy kończą budowę, proszą o poświęcenie domu – mówi ks. Żmijewski.

Parafia w Pustelniku erygowana była już w 1540 r. przez bp. Jakuba Buczackiego na terenie niezwykle rozległej wówczas diecezji płockiej. Wiadomo, że już wcześniej istniał tu kościół drewniany. Niestety spłonął on, jak również kilka następnych świątyń drewnianych, które stawiano w Pustelniku. W XVII w. po kolejnym pożarze, parafia nie podźwignęła się i faktycznie na okres 150 lat przestała istnieć. Teren kościelny zarósł lasami, i zamieszkało tu dwóch pustelników. Odrodzenie parafii nastąpiło pod koniec XVIII w. Ostatni modrzewiowy kościół z własnego drewna wystawił tu dziedzic Arkuszewski. On też pobudował pierwszą w Pustelniku szkołę. Sprowadził do niej nauczycieli i wszystkie miejscowe dzieci mogły się bezpłatnie uczyć. Gdy przyszła komuna, majątek należący do spadkobierców dziedzica rozparcelowano. Do dziś jeszcze starsi mieszkańcy Pustelnika pamiętają rodzinę Arkuszewskich, której grobowiec znajduje się w pobliżu kościoła.

Obecny kościół wybudowany został przez śp. ks. Witolda Adama Górnego, który był proboszczem w Pustelniku w latach 1982-1991. 19 października 1983 r. obok rozpadającego się kościoła drewnianego wykopano fundamenty. Kościół powstał według projektu arch. Wiesławy Pląski z Siedlec. 7 maja 1985 r. do Pustelnika przybył kard. Józef Glemp, Prymas Polski, który poświęcił kamień węgielny pod budowę świątyni pochodzący z bazyliki św. Piotra w Rzymie. W uroczystość Chrystusa Króla 1986 r. ks. kan. Edmund Jakacki, dziekan stanisławowski, odprawił w nim pierwszą Mszę św. Proboszczowi ks. Górnemu udało się wybudować kościół w stanie surowym, pokryć go blachą miedzianą i doprowadzić prąd. I z pewnością dalej kontynuowałby swoje dzieło. Plany Boże były jednak inne. 24 czerwca 1991 r. po Mszy św. wychodząc z kościoła upadł. Okazało się, że doznał obustronnego wylewu. Nie zdążyli go dowieźć do szpitala…

Po jego śmierci do parafii przybył ks. Adam Żmijewski, wcześniej proboszcz w Dzierzbicach i Budziszewicach na terenie dzisiejszej diecezji łowickiej. Za rok miała powstać diecezja warszawsko-praska. Ks. Żmijewski wiedział już o nowym podziale diecezji, dlatego parafię w Pustelniku przyjął chętnie. Dalszą swoją posługę kapłańską wiązał z diecezją warszawsko-praską.

Od razu podjął się zadania wykończenia wnętrza nowej świątyni. Do współpracy zaprosił arch. Hannę Szczypińską z Otrębus. – Pani architekt projektuje wszystko z niedrogich materiałów. Wiernych naszej parafii nie stać na marmury i inne kosztowne inwestycje – mówi ks. Żmijewski. Uwagę w kościele zwracają namalowane przez arch. Szczypińską stacje drogi krzyżowej. Prezbiterium wyłożone jest klinkierem, a w jego centrum znajduje się zabytkowy krzyż pamiętający jeszcze poprzednie kościoły drewniane. Ołtarze boczne poświęcone są patronom parafii i kościoła – św. Katarzynie Aleksandryjskiej, męczennicy oraz św. Stanisławowi, biskupowi. Kiedy trzeba było przywieźć ze Śląska wspomniany klinkier, natychmiast zgłosili się chętni i trzema samochodami został przywieziony. To tylko jeden z przykładów dobrej współpracy laikatu z Księdzem Proboszczem. W przeszłości doskonale układała się współpraca z wojskiem.

W kościele uwagę zwraca kaplica Miłosierdzia Bożego, którego kult jest tak żywy w wielu parafiach diecezji warszawsko-praskiej. W Pustelniku także jest on obecny, a w piątki odprawiana jest Msza św. o Miłosierdziu Bożym, po której w kaplicy odmawiana jest Koronka do Miłosierdzia Bożego.
Przez dwanaście lat obecności ks. kan. Adama Żmijewskiego w Pustelniku udało się wykończyć wnętrze świątyni. Zakupiono nowe ławki, konfesjonały, żyrandole, wybudowano wspomnianą kaplicę Miłosierdzia Bożego. Poddano restauracji obrazy; świątynia wzbogaciła się o organy. Powiększono też znacznie (o 1,5 ha) miejscowy cmentarz założony jeszcze w 1819 r. Dziś stosunkowo dużo odbywa się na nim pochówków. W ubiegłym roku było ich 41. Część z nich to pogrzeby osób spoza parafii.

Radością ks. Żmijewskiego jest fakt, że jego parafianie poważnie traktują obowiązek niedzielnej Mszy św. O ile w większości polskich parafii na niedzielne Msze św. uczęszcza nie więcej niż 30% wiernych, w Pustelniku jest ich co najmniej 50%, a w święta jeszcze znacznie więcej. I to się dzieje w parafii tak rozległej terytorialnie, że wioski należące do niej leżą na terenie 5 gmin!

Gdy pytam o ruchy kościelne działające w parafii, ks. Żmijewski chętnie opowiada o asyście światła, która w procesji niesie światło, o kołach różańcowych, o kilkudziesięciu ministrantach i bielankach, lektorach, z których dwóch jest studentami Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Z dumą mówi o 50-osobowej scholi dziecięco-młodzieżowej i oazie. Schola śpiewa nie tylko na uroczystościach parafialnych, ale np. na diecezjalnych dożynkach grupa oazowa pomaga przy budowie żłóbka i Grobu Pańskiego.

W pracy duszpasterskiej Księdza Proboszcza wspomaga wikariusz ks. Sławomir Żakowicz. Jest on dobrze znany miejscowym wiernym. Zaraz po święceniach kapłańskich pracował w tej parafii, a w roku 2003 powrócił tu ponownie. Katechizuje w miejscowym gimnazjum, otacza opieką ministrantów. W szkole podstawowej pracuje katechetka Edyta Marczak, absolwentka Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Ksiądz Proboszcz bardzo wysoko ocenia jej kwalifikacje, zwłaszcza przygotowanie dzieci do spowiedzi. – Współpraca ze szkołą układa się znakomicie – podkreśla i przypomina ostatnie jasełka.

W najbliższym czasie parafię czekają misje. Przeprowadzą je tuż przed Wielkanocą ks. kan. Andrzej Piotrowski, proboszcz z Huty Mińskiej i ks. Marian Sobieszek, proboszcz z Mińska Mazowieckiego. Na pewno wezmą w nich udział prawie wszyscy wierni. – U nas niewierzących nie ma – mówi ks. Żmijewski.

Parafia Pustelnik w II połowie XVI wieku

Wzmianki o parafii Pustelnik w „Atlasie historycznym Polski – Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku część II Komentarz Indeksy” – 1973 – Polska Akademia Nauk Instytut Historii – Państwowe Wydawnictwo Naukowe

Na Mazowszu w ciągu XVI w. notujemy rozwój sieci parafialnej, zwłaszcza na terenach nowego osadnictwa. I tak, na pograniczu ziemi warszawskiej, nurskiej, czerskiej i liwskiej, w samym tylko dekanacie nurskim powstało wówczas 9 nowych parafii: Złotoria (1502), Stoczek czyli Miednik (1518), Jelonki (1510), Stanisławów (1525), Sadowne (ok. 1529), Dobre (1530), Postoliska (1531-1540), Pustelnik (1540) i Okuniew (1540), co uzasadnia reorganizację administracji kościelnej tego obszaru, widoczną w wydzieleniu w 1593 r. nowego dekanatu stanisławowskiego.

DEKANAT NURSKI przed 1593r.: Nur, Zuzela, Brok, Brańsk (Brańszczyk), Kamieniec (Kamieńczyk), Jadowo, Korytnica, Pniewnik, Niegowo, Dąbrówka, Tarchomin, Kamion, Nowydwór, Wieliszewo, Barcice, Zatory, Kamionolas, Sadowne (erekcja 1529r.), Stok (Stoczek, erekcja 1518r.), Stanisławowo (erekcja 1525r.) Klembowo, Cygowo, Pustelnik (erekcja 1540r.) Radzymino, Kobyłka, Okunino, Żadne albo Dobre (erekcja 1530r.)

DEKANAT NURSKI po 1593r.: Nur, Zuzela, Brok, Złotoria, Andrzejewo (dawna par. Wronie), Rosochate, Czyżewo, Jadowo, Kamionlas, Sadowne, Stoczek czyli Miednik, Korytnica, Pniewnik, Dobre.

DEKANAT STANISŁAWOWSKI: (Niegowo, Stanisławowo, Klembowo, Cygowo, Pustelnik (erekcja 1540 r.), Dąbrówka, Radzymino, Kobyłka, Okunino, Tarchomino, Kamion, Wieliszewo, Postoliska (erekcja 1531-1540), Chotomowo, Okuniewo (erekcja 1540).

Idąc dalej z biegiem granicy w kierunku wschodnim natrafiamy na kolejną trudność. Wieś parafialna Pustelnik (parafia erygowana 1540r.) leżała po stronie diecezji płockiej, zaś wieś Goździówka w granicach diecezji poznańskiej. Dokument erekcyjny parafii Pustelnik z 1540r. wymienia wśród wsi należących do tej parafii Wolę Goździową, którą identyfikujemy z Goździówką; ten stan rzeczy potwierdzają również materiały z XVIII w. świadczące o przynależności wsi Goździówka do parafii Pustelnik. Wieś ta nie była poświadczona przez wizytację 1609r. w parafii Pustelnik (dekanat stanisławowski diecezji płockiej), ani w parafii Mińsk (dekanat liwski diecezji poznańskiej) przez wizytację 1660r. Stan z końca XVIII w. świadczy o zmianie granicy diecezjalnej w stosunku do ustaleń z 1548r.

Mapa parafii Pustelnik w „Atlasie historycznym Polski – Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku część I Mapa Plany” – 1973 – Polska Akademia Nauk Instytut Historii – Państwowe Wydawnictwo Naukowe

 

mapa_parafii_xvi_w

 

 

 

 

Regina Caeli laetare – Królowo nieba wesel się

matka_boza_dobrej_drogi

Na aureoli (nimb) Matki Bożej jest napis: „REGINA COELI LAETARE ALLA QUIA QUEM MERUISTI PORTARE”. Jest to fragment antyfony śpiewanej zamiast Anioł Pański w okresie Wielkanocym.

Cytat „Regina Caeli laetare – Królowo nieba wesel się” – sanctus.pl

 Antyfonę odmawia się od Wielkiej Soboty do Świętej Trójcy wyłącznie

Antyfonę odmawia się zawsze na stojąco

 

Regina Caeli, laetare, alleluia,
Quia quem meruisti portare, alleluia,
Resurrexit, sicut dixit, alleluia,
Ora pro nobis Deum, alleluia.

V. Gaude et laetare Virgo Maria, alleluia,
R. Quia surrexit Dominus vere, alleluia.

Oremus.
Deus, qui per resurrectionem
Filii Tui Domini nostri Iesu Christi mundum laetificare dignatus es: praesta, quaesumus, ut, per eius Genitricem Virginem Mariam, perpetuae capiamus gaudia vitae. Per eumdem Christum Dominum nostrum.
R. Amen.

Królowo nieba, wesel się, alleluja,
Bo Ten, któregoś nosiła, alleluja,
Zmartwychwstał jak powiedział, alleluja,
Módl się za nami do Boga, alleluja.

V. Raduj się i wesel, Panno Maryjo, alleluja
R. Bo zmartwychwstał Pan prawdziwie, alleluja.

Módlmy się.
Boże, któryś przez zmartwychwstanie Syna swojego, Pana naszego Jezusa Chrystusa świat uweselić raczył, daj nam, prosimy, abyśmy przez Jego Rodzicielkę Pannę Maryję dostąpili radości życia wiecznego. Przez tegoż Chrystusa Pana naszego.
R. Amen. 

 

 

Wzmianki historyczne

Wzmianki o miejscowościach powiązanych z parafią Pustelnik w „Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich” 1880 – 1914

Tom IX, strona 309 – rok wyd. 1888

„Pustelnik, wś i fol., pow. nowomiński, gm. Dęmbe Wielkie, par. Pustelnik, posiada kościół par. murowany, urząd gminny, 129 mk., 114 mr. dwors., 153 mr. włośc. W 1827 r. było 8 dm., 90mk. Kościół parafia erygował w 1540 r. Jakub Buczacki, bisk. płocki. Obecny z 1843 r. wystawiony przez Stan. hr. Grabowskiego. Pustelnik, par. dek. nowo-miński (dawniej stanisławowski), 2147 dusz.”

Tom VIII, strona 821 – rok wyd. 1887

„Poręby al. P. Kąty, wś. włośc., pow. nowomiński, gm. Ładzyń, par. Pustelnik, ma 139 mk., 261 mr. W 1827 r. 8 dm. 73 mk.”

Tom I, strona 623 – rok wyd. 1880

„Chojny, wś. poduchowna, pow. nowo-miński, gm. Dembe Wielkie, par. Pustelnik. W 1827 r. było tu 8 dm., 58 mk.”

Tom V, strona 659 – rok wyd. 1884

„Łęka, wś, pow. nowomiński, gm. Dębe Wielkie, par. Pustelnik. por. Krupki. W 1827 r. 13 dm., 132mk.”

Tom IV, strona 721 – rok wyd. 1883

„Krubki, wś, pow. now-miński, gm. Dębe Wielkie, par. Pustelnik. W 1827 r. 26 dm., 223 mk. Dobra K. składają się z folwarków: K. i Łęka, nomenkl. Stryjkowizna, wsi: Łęki, Pustelnik i Małków; od Miłosny w. 8; rozległość wynosi mr. 3021: folw. K. grun. or. i ogr. mr. 556, łąk mr. 186, pastw. mr. 130, lasu mr. 1146, nieuż. i place mr. 64, razem mr. 2082, bud. mur. 2, z drzewa 13, płodozmian 6 i 8-polowy. Folw. Łęka grunta orne i ogr. mr. 533, łąk mr. 198, pastwisk mr. 104, nieuż. i place mr. 22, bud. mur. 3, z drzewa 16, płodozmian 9-polowy; nadto w posiadaniu wieczysto-czynszowym mr. 82, młyn wodny. Wś K. os. 26, z grun. mr. 149; wś Łęki os. 22, z grun. mr. 111, wś Pustelnik os. 9, z grun. mr. 158; wś Małków os. 10, z grun. mr. 187.”

Tom VI, strona 34 – rok wyd. 1885

„Małków, wś, pow. nowomiński, gm. Dębe Wielkie, par. Pustelnik. W 1827 r. 4 dm., 23 mk. Por. Krubki.”

Tom I, strona 701 – rok wyd. 1880

„Cięciwa, wieś, pow. nowomiński, gm. Dembe Wielkie, par. Pustelnik.”

Tom I, strona 706 – rok wyd. 1880

„Cisówka, wś, pow. nowomiński, gm. Ładzyń, par. Pustelnik. W 1827 r. było tu 24 dm. i 191 mk.”

Tom XV cz. 1, strona 341 – rok wyd. 1900

„Cisówka, w spisie urzęd. Cyzówka, r. 1580 Cziżówka, a więc Czyzówka, wś, pow. nowomiński, par. Pustelnik, ma 335 mk., 919 morg. obszaru. W r. 1580 wś królewska w par. Stanisławów. Jan Wyrzykowski ststa stanisławowski płacił tu od 11 łan., 3½ łan. pustych, 9 zagr. z rolą.”

Tom II, strona 713 – rok wyd. 1881

„Górki, pow. nowomiński, gm. Dębe Wielkie. par. Pustelnik.”

Tom II, strona 728 – rok wyd. 1881

„Gorzanka, kol. i folw., pow. nowomiński, gm. Ładzyń, par. Pustelnik, od Warszawy w. 28, od Nowomińska w. 10. Rozl. folw. wynosi mr.163, grunta orne i ogrody mr. 106, łąk mr. 9, pastwisk mr. 14, lasu mr. 30, nieużytki i place mr. 4. Bud. drewn. 10. Kolonia Gorzanka osad 26 na prawach wieczysto czynszowych posiada gruntu mr. 83, która to kolonia w r. 1873 przyłączoną została do dóbr Ładzyń. Folwark Gorzanka w r. 1872 odłączony został od dóbr Ładzyń.”

Tom XII, strona 908 – rok wyd. 1892

„Walercin Wólka, wś, pow. nowomiński, gm. Dębe Wielkie, par. Pustelnik, ma 11 os., 125 mk., 279 mr. Wchodziła w skład dóbr Dębe Wielkie.”

Tom II, strona 12 – rok wyd. 1881

„Dębe Wielkie, folw. i wś, pow. nowomiński, g. Dębe Wielkie, par. Mińsk. Posiada szkołę początkową i przyst. dr. żel. war.-terespol., miedzy stac. Miłosną i Mińskiem. R. 1827 było tu 72 dm. i 527mk.; odległe od Warszawy 25 wiorst. Dobra D. Wielkie składają się z folwarku D. Wielkie i Łaszczyzna, kolonii wieczystoczynszowej Ostrów Kania i kol. D. Wielkie, tudzież wsi Dębe Wielkie, Goździówka, Mrowiska, Wólka Konstancya, Zalesie, Chobot, Rysie, Kąty Mrowiskie, Walercin Wólka, Choszczówka, Wólka Wybraniecka, Aleksandrówka, Janówek, Pawełek, Ostrów Kania, Cięciwa, Ostrówek, Góra Rysińska, Kąty Goździewskie i Koberne. Od Mińska w. 8, od Wisły w. 25. Nabyte w r. 1873 za rs. 33,300. Rozl. gruntów folw. wynosi mor. 969, a mianowicie: fol. D. Wielkie grunta orne i ogrody mor. 134, łąk mor. 105, pastwisk mor. 59, lasu morg 132, nieużytków i placów morg 28, razem morg 458. Budow. mur. 3, drew. 11. Folw. Łaszczyzna grunta orne i ogrody morg 37, łąk morg 5, pastwiska m. 113, lasu m. 344, nieużytków i placu m. 9, razem morg 507. Bud. drewn. 7, młyn wodny na wodach stawu. Gmina D. W. należy do sądu gminnego okręgu 4 w Stanisławowie, st. poczt. w Nowo-Mińsku, urząd gminny we wsi Pustelnik, 1 szkoła początkowa, 3612 mieszkańców.

Wieś D. Wielkie osad 32, gruntu morg 617; wś Goździówka osad 19, gruntu morg 322; wś Mrowiska osad 17, gruntu m. 156; wś Wólka Konstancya osad 15, gruntu m. 5; wś Zalesie osad 15, gruntu m. 220; wś Chobot osad 20, gruntu m. 666; wś Rysie osad 18, gruntu m. 276; wś Kąty Mrowiskie osad 13, gruntu m. 463; wś Walercin Wólka osad 11, gruntu m. 276; wś Choszczowka osad 14, gruntu m. 307; wś Wólka Wybraniecka osad 10, gruntu m. 320; wś Aleksandrówka osad 10, gruntu m. 146; Janówek 1 osada, grunt m. 1; Pawłówek osad 2, gruntu m. 7; wś Ostrów Kania osad 3, gruntu m. 60; wś Cięciwa osad 5, gruntu m. 142; wś Ostrówek osad 2, gruntu m. 34; wś Góra Rysińska osada 1, gruntu m. 3; wś Kąty Goździewskie os. 42, gruntu m. 781; wś Koberne osad 13, gruntu m. 187; kolonia D. Wielkie i Ostrów Kania ma oddzielną księgę hipoteczną; zajmują przestrzeń około morgów 800.”

Tom XIII, strona 848 – rok wyd. 1893

„Wólka Wybranowska al. Wybraniecka, wś, pow. nowomiński, gm. Dębe Wielkie, par. Pustelnik, odl. 10 w. od Mińska, ma 90 mk., 315 mr. Jedna osada włośc. ma 146 mr. obszaru. W r. 1827 Wola Wybr., wś rząd., ma 14 dm., 93 mk.”

Tom XIV, strona 72 – rok wyd. 1894

„Wybranowska Wólka al. W. Wola, wś, pow. nowomiński, gm. Dębe Wielkie, par. Pustelnik, ma 98 mk., 315 mr. W r. 1827 było 14 dm., 93 mk.”

Tom III, strona 943 – rok wyd. 1882

” Kąty Goździejewskie, pow. nowomiński, gm. Dembe Wielkie, par. Pustelnik.”

Tom XIV, strona 495 – rok wyd. 1894

„Zawieściuchy al. Zawieścichy, wś i fol., pow. nowomiński, gm. Dębe Wielkie, par. Pustelnik ma 89 mk., 450 morg. dwor., 66 mr. włośc. W 1827 r. było 5 dm., 50 mk. Wieść ta wchodziła w skład ststwa rożańskiego z którego, w r. 1660 wydzielono ststwo jadowskie, do którego Z. zaliczono.”

Tom II, strona 260 – rok wyd. 1881

„Dziadosz, os., pow. nowomiński, gm. Dembe Wielkie, par. Pustelnik.”

Tom XI, strona 439 – rok wyd. 1891

„Stryjkowizna, os., pow. nowomiński, gm. Dębe Wielkie, par. Pustelnik, Należy do dóbr Krubki.”

Tom II, strona 760 – rok wyd. 1881

„Goździk, kol., pow. nowomiński, gm. Dembe Wielkie, par. Pustelnik.”

Tom XI, strona 188 – rok wyd. 1891

„Stanisławów, os. miejska, dawniej miasteczko, pow. nowo-miński, gm. i par. Stanisławów, odl. 7 w. na płn.-zach. od Mińska, około 34 w. od Warszawy. Posiada kościół par. murowany, szkołę początkową, urząd gm., 140 dm., około 1500 mk., 2976 mr. ziemi należącej do mieszczan. W 1827 r. było 99 dm., 327 mk.; 1858 r. 93 dm. (3 mur.) i 983 mk. (203 żydów). Stanisławów leży śród piaszczystego płaskowzgórza, okrążonego od północy i południa przez rzeczki: Rządzę i Czarną, podążające do Narwii. Zawiązkiem osady był zapewne dwór książęcy myśliwski i targowisko przydrożne, na trakcie z Warszawy do Liwa. Leśna ta osada zwała się Cisek (Czyszków, Cisów). Stanisław, ks. mazowiecki, wyniósł ją w 1523 r. na stopień miasta na prawie chełmińskim i nadał jej nazwę od swego imienia. Jednocześnie wzniósł obszerny kościół, dotąd stojący i założył parafię. Na uposażenie miasta wyznaczył książę znaczny obszer (100 włók?). Nadał prócz tego miastu łaźnię, woskolejnię, postrzygalnię, wagę, targi i jarmarki. W 1564 r. było już 416 domów, wykazanych do opłaty podatku, i 263 rzemieślników. Według lustracyi z 1566 r. (Lustr. IV, 107) księżna Anna nadała kapitule warszawskiej na szpital przy kosciele 24 rączek miodu z barci należących do Stanisławowa. Altarzysta kollegiaty miał tu włókę ziemi wolną na obszarze miejskim i 2 domy wolne. Po wojnie szwedzkiej w 1660 r. zostało tylko 40 domów. Powtórna wojna szwedzka zniszczyła znowu osadę. Garstka stronników Leszczyńskiego zamknęła się tu i obwarowała, lecz zmuszona była poddać się w lipcu 1712 r. wojskom Augusta II. Po 1795 r. Stanisławów nalezy do obwodu siedleckiego w zachodniej Galicyi, ma stacyę poczt. (między Grębkowem a Okuniewem). Od 1815 r. zostaje Stanisławów miastem obwodowym. Obwód stanisławowski składał się z powiatów: stanisławowskiego i siennickiego; obejmował 12 miast, 515 wsi, 100 gmin i 65916 mk. Stanisławów był miejscem zbierania się sejmików i zgromadzeń gminnych. Stanisławowskie starostwo niegrodowe, w wojew. mazowieckim, ziemi warszawskiej, podług lustracyi z r. 1660 obejmowało: miasto Stanisławów i wsi: Cisówka, Sokule, Rządza, Głęboczyca, Wólka Kokosze, Wólka Piecząca, Salejów, Kurówka, Tłuściec, Kamionka, Rynia, Wiśniewo, Turek, Ładzin, Lubomin, Cyganka, Brzuza i dzierżawa Dębe. W r. 1771 posiadał je Jan Czarnecki, kaszt. bracławski, wraz z żoną Felicyą z Czosnowskich, opłacając kwarty złp. 2,749 gr. 16 a hyberny złp. 2695 gr. 28. Na sejmie z r. 1773-75 Stany Rzpltej nadały te dobra w posiadanie emfiteutyczne Szeptyckiemu. Podług Vol. Legum ostatnim sstą był Aleksander Koszutski. Dek. stanisławowski archid. warszawskiej miał 17 parafii: Cygów, Kamieńczyk, Kamionna, Klembów, Kobyłka, Niegów, Okuniew, Pniewnik, Postoliska, Pustelnik, Radzymin, Stanisławów., Sulejów. Obecnie parafia Stanisławów, w dekan. nowo-mińskim, ma 3590 dusz.

Stanisławów, folw., pow. nowo-miński, gm. Ładzyń, odl. 13 w. od Mińska. Folw. ten, oddzielony w r. 1869 od dóbr Ładzyń, rozl. mr. 878: gr. or. i ogrody mr. 291, łąk mr. 39, pastw. mr. 44, lasu mr. 475, nieuż. mr. 29; budowli mur. 2, z drzewa 10; płodozm. 8 pol., las urządzony.”

Tom VI, strona 451 – rok wyd. 1885

„Mińsk, urzędownie od 1867 r. Nowo-Mińsk, mto pow. gub. warszawskiej, nad rz. Wiśniówką i Srebrną, odl. 36 w. od Warszawy, leży śród piaszczystej i lesistej wyżyny, wzniesionej do 600 stóp npm. Połączone z Warszawą linią dr. żel. warsz.-teresp. i drogą bitą. Posiada kościół par. mur., szkołę począt., szpital ś. Teodora, dom przytułku na 8 osób, sąd pokoju okr. III dla Mińska i Kałuszyna, sąd gm., urząd pow., urząd miejski, st. kol. warsz,-teresp., st. poczt. i tel. Jest tu pałac właścicieli dóbr mińskich, położony śród rozległego parku. Z zakładów przemysłowych istnieją tu: fabryka mydła i świec z produkcyą na 9000 rs., fabr. szrutu z prod. na 3650 rs. i fabr. octu z prod. 1000 rs. Dochody kasy miejskiej wynosiły w 1881 r. 2775 rs. a rozchód 2528 rs. W 1827 r. Mińsk miał 66 dm. i 646 mk. W 1861 r. było 125 dm. (5 mur.) i 1338 mk., (692 żyd.); w 1877 r. było 2797 mk. (1380 męż. i 1417 kob.); w 1880 r. 2940 mk. (1462 męż., 1478 kob.), 6 dm. mur., 568 drewn., 6 fabryk z prod. na 48,900 rs.; 6 jarmarków. Obecnie ludność dochodzi do 4000. W ostatnich latach dokoła st. dr. żel. warsz.-teresp. i przy drogach łączących stacyą z miastem, wzniesiono znaczną liczbę willi i domków na letnie mieszkania dla Warszawian. Gniazdo starożytnej rodziny mazowieckiej Mińskich h. Prus, których przodkowie pisali się z Gościeszyc czy z Goszczańczyc; z tych Jan otrzymał od Jana Starszego, ks. mazowieckiego, przywilej około r. 1420 ma zamienienie wsi dziedzicznej Mensko, w pow. czerskim leżącej, na miasto. Konrad, Kazimierz, Bolesław i Jan, książęta mazowieccy, na prośbę Ścibora, bisk. płockiego, Jakóba kaszt. warszawskiego, i Aleksego z Goszczańczyc braci, potwierdzając erekcyą 1468 r., obdarzyli miasto prawem chełmiń., ustanowili targi tygodniowe, trzy jarmarki do roku, pozwolili mieszczanom mieć łaźnię wolną od opłaty książęcej, pod warunkiem, iż dziedzice z rodziną i ich potomstwo raz na tydzień mogą się kąpać bezpłatnie. Wspomnieni bracia pisząc się z Mińska, stali się odtąd szczepem rodziny Mińskich. Następnie dobra były własnością Rudzieńskich, Borzęckich, Jezierskich, obecnie Dernałowicza. Pierwotni fundatorowie Mińska założyli tu w r. 1422 kościół paraf. drewniany, na którego miejscu w XVI w. wznieśli Mińscy murowany, do dziś istniejący. Na początku XVII w. kościół ten pogorzał i w czasie wizyty bisk. Goślickiego w r. 1603 jeszcze nie był całkiem naprawiony. Zawierał w sobie trzy kaplice i kaplicę Mińskich, którą założył Stanisław Miński, woj. łęczycki. Miała ona piękne i starożytne obrazy, mianowicie zasługiwał na uwagę obraz N. P. Maryi z Włoch sprowadzony. Druga kaplica Arynków, starożytnej rodziny mazowieckiej, miała także piękne dawne obrazy, nareszcie kaplica Wolskich, założona w r. 1548 przez Mikołaja Wolskiego, kaszt. sochaczewskiego, który ustanowił i uposażył przy niej mansyonarzy. Kościół ten wyrestaurował w r. 1629 Prokop Kostecki, kanonik warszawski, proboszcz miński, a poświęcił Stanisław Starczewski, sufragan i opat płocki. Było tu bractwo literackie, Bożego Ciała i rożańcowe. Uposażenie zaś tego od r. 1603 stanowi dotąd wieś Targówka. Prócz kościoła paraf. były jeszcze w Mińsku: kaplica drewniana i kościół szpitalny p. t. Ś. Ducha, dziś nieistniejące. Była szkoła i szpital założony i uposażony przez Annę Mińską w r. 1557. Swięcicki w „Opisie Mazowsza” przedstawia Mińsk jako „najludniejsze w tych stronach miasto, posiadające dwa znakomitych panów pałace”. Dobra Mińska składają się z folw. Mińsk i Mikanów; nomenklatur i osad Goździk, Pohulanka, Jasionka, Stanikowizna, Stasinów, rozl. mr. 3510; folw. M. gr. or. i ogr. mr. 574, łąk mr. 122, past. mr. 16, wody mr. 26, lasu mr. 45, w osadach czynszowych mr. 276, razem mr. 3234; płodozmian 13-polowy; bud. mur. 19, z drzewa 62; folw. Mikanów gr. or. i ogr. mr. 242, łąk mr. 25, nieuż. i place mr. 9, razem mr. 276; bud. z drzewa 8; jest cegielnia, smolarnia, pokłady torfu; wody stanowią stawy, nad którymi 3 młyny wodne. Miasto Mińsk os. 108, z gr. mr. 125; wś Niedziałka os. 19, z gr. mr. 126: wś Kędziorak os. 11, z gr. mr. 264; wś Dłuska os. 20, z gr. mr. 228; wś Arynów os. 12, z gr. mr. 227; wś Cielechowizna os. 7, z gr. mr. 73; wś Gliniak os. 8, z gr. mr. 126; wś Huta Mińska os. 2, z gr. mr. 16; wś Małe Maryanki os. 2, z gr. mr. 63; wś Maryanka os. 20, z gr. mr. 258; wś Karlshof al. Budy Arynowskie os. 18, z gr. mr. 326; wś Anielina os. 15, z gr. mr. 183; wś Karolina os. 25, z gr. mr. 308; wś Prusa os. 5 z gr. mr. 68; wś Chochoł os. 8, z gr. mr. 84; wś Wólka Mińska os. 7, z gr. mr. 97; wś Borek os. 5, z gr. mr. 67. Miński (urzędowo nowo-miński) powiat, gub. warszawskiej, utworzony został w 1867 r. z 22 gmin dawnego stanisławowskiego pow. i 1 gminy (Wiązowna) dawnego pow. warszawskiego. Ma on 2481 mil kw. obszaru. Graniczy od płn. z radzymińskim i węgrowskim, od wsch. z węgrowskim i siedleckim, od płd. z łukowskim i garwolińskim, od zach. zaś z częścią pow. warszawskiego i Wisłą, n przestrzeni od ujścia Świdra pod Otwockiem do Ostrówka, naprzeciwko Góry Kalwaryi. Przedstawia on wyżynę wznoszącą się stopniowo od brzegów Wisły w kierunku ku wsch. i wsch.-płd. Poziom Wisły pod Karczewem ma 276 stóp wzniesienia. Osada nadbrzeżna „Przewóz Karczewski” wznosi się 350 st., W MIłośnie wzniesienie dochodzi 392 st.; w kierunku ku wschodowi wzniesienie wzrasta w okolicach Mińska, Mrozów, Siennicy dochodząc do 600 st. Wzmaga się ono jeszcze więcej w kierunku ku płd. i dochodzi do 700 st. na płn. od Osiecka w pow. garwolińskim, niedaleko granicy pow. mińskiego. Cały ten obszar w niedalekiej przeszłości okrywały bory sosnowe, śród których nad brzegami dość licznych rzeczek mieściły się rzadkie i nieludne osady: Mińsk, Kałuszyn, Siennica, Cegłów, Kołbiel, Latowicz, Karczew, zawdzięczające swoją miejską organizacyą próżności dziedziców, nie zaś miejscowym potrzebom. Pomimo przeprowadzenia dwóch dróg bitych i dwóch linii kolei (terespolskiej i nadwiślańskiej), osady te, z wyjątkiem Kałuszyna, nie mają warunków rozwoju dalszego. Mińsk, Mrozy i Otwock stały się miejscami letniego pobytu dla Warszawian, dzięki zdrowemu położeniu. Nazwy osad świadczą, iż obszar ten zaludniony został w ostatnich dopiero wiekach przez różnoplemienną ludność, śród której przeważył jednak pierwiastek mazurski. Główną rzeką powiatu jest Świder, zabierający w powiecie z prawej strony: Piasecznę, Sienniczkę i Mienię; z lewej: Rudnię i wpadający na granicy powiatu pod Otwockiem do Wisły. W północnej części przerzynają powiat: Czarna z Długą i Rządza, uchodzące do Narwi. Rzeczki te odprowadzały obfite wody leśne. lecz przy szybkiem wycinaniu lasów w pobliżu obu linii dróg żelaznych, istnienie ich dalsze jest wielce zagrożone. W 1880 r. powiat posiadał 39,875 mr. lasów prywatnych nieurządzonych, 5,284 mr. lasów urządzonych, 2786 mr. wyciętych lecz nowo obsianych, 11,694 mr. świeżo wyciętych lecz niezadrzewionych, 627 mr. należących zdawna do włościan, 2,955 mr. oddanych włościanom za serwituty, 924 mr. należacych do osad miejskich. Ogółem obszar leśny wynosił około 64,000 mr. Uboga gleba nie sprzyja pomyślnemu rozwojowi rolnictwa, żyto i kartofle stanowią główne produkta rolne. Ogrodnictwo mało rozwinięte; w 1880 r. sady dworskie obejmowały 328 mr., sady włośc. 185 mr., w osadach miejskich 14 mr. Mimo to nie zbywa powiatowi na większych staranniej prowadzonych gospodarstwach (Otwock, Stara Wieś, Wielgolas, Mińsk, Kuflew). Łatwość korzystnego zbytu produktów i dochody z letnich mieszkań, wywołują tworzenie się licznych kolonij i folwarków, zwłaszcza przy liniach obu dróg żelaznych. Obfite pokłady torfów w Otwocku pozwoliły założyć tam fabrykę przerabiającą takowe na proszek dezynfekcyjny i kilka innych produktów. Innych zakładów fabrycznych posiadał pow. miński w 1877 r. 12, a w tej liczbie 2 gorzelnie z produk. na 36,000 rs., 2 browary z prod. na 2,000 rs., 1 dystylarnia  z prod. na 32,000 rs., 3 cegielnie z prod. 32,746 rs., 1 huta szklana z prod. 8,000 rs., 2 tartaki z prod. 2,200 rs. i 1 garbarnia z prod. na 500 rs. Oprócz tego było 74 młynów i wiatraków z prod. na 158,400 rs. Ogólna cyfra produkcyi dochodzi do 270,000 rs. Zakłady te zatrudniały 140 robotników. Ludność powiatu wynosiła w 1867 r. 55,022 dusz, a w 1877 r. 74,714, w tem 37,131 męż., 36,583 kob. O niskim stanie oświaty świadczy mała ilość szkół, których powiat posiadał 1883 r. 16, a mianowicie: w Mińsku, Kałuszynie, Siennicy, Karczewie, Latowiczu, Kołbieli, Cegłowie, Stanisławowie, Wielgolasie, Dębem Wielkim, Rudzie, Kuglewie, Wiązownie, Jakubowie, Józefowie, Iwowem. Pod warunkiem kościelnyjm pow. miński stanowi dekanat dyec. warszawskiej, składający się z 20-stu parafii: Cegłów, Długa Kościelna, Glinianka, Jakubów, Jeruzal, Kałuszyn, Karczew, Kiczki, Kołbiel, Kuflew, Latowicz, Mińsk, Pustelnik, Siennica z filią w miejscu, Stanisławów i Wiązowna, położone w pow. nowomińskim, Czerwonka zaś, Oleksin, Wierzbno i Wiśniew w węgrowskim powiecie. Pod względem sądowym posiada sąd pokoju okr. III dla Mińska i Kałuszyna i dzieli się na 4 okręgi sądów gminnych: Mińsk, Latowicz, Glinianka, Stanisławów. Pod względem administracyjnym składa się z 2-ch miast: Mińska i Kałuszyna, 5-ciu osad miejskich (Cegłów, Kołbiel, Siennica, Latowicz, Stanisławów) i 16 gmin wiejskich: Cegłów, Chruścice, Dębe Wielkie, Glinianka, Iwowe, Jakubów, Kołbiel, Kuflew, Latowicz, Ładzyń, Łukowiec, Mińsk, Otwock, Siennica, Stanisławów, Wiązowna.”

Księża Proboszczowie naszej parafii

1540-…
ks. W. Damięcki 1759-
ks. Mateusz Perczyński 1810-
ks. Aleksander Miłkowski 1817-1840
ks. Tomasz Mościcki 1840-1852
ks. B. Dydyński 1852-1853
ks. A. Stypułkowski 1853-1854
ks. Józef Krauze 1854-1855
ks. Adam Rytel 1855-1876
ks. Franciszek Jakubowski 1877-1886
ks. W. Cylnerowicz 1886-1889
ks. Józef Konarski 1889-1890
ks. Y. Adomityz 1891-1898
ks. J. Bojanek 1898-1899
ks. Ludwik Ułasiewicz 1899-1902
ks. Karol Bliziński 1902-1906
ks. Wacław Żebkowski 1906-1907
ks. Jan Józwiak 1907-1912
ks. Jan Podbielski 1912-1917
ks. Kacper Kwiatkowski 1918-1918
ks. Władysław Skrzeszewski 1919-1927
ks. Henryk Wielicki 1927-1928
ks. Jan Molak 1928-1932
ks. Anatol Sałaga 1932 – 12.12.1933
ks. Władysław Kulesza 12.12.1933 – 25.04.1947
ks. Józef Tomaszczyk 25.04.1947 – 24.04.1957
ks. Wacław Dziliński 14.07.1957 – 13.12.1977
ks. Tadeusz Wasiluk 13.12.1977 – 15.03.1982
ks. Witold Adam Górny 15.03.1982 – 24.06.1991
ks. Adam Żmijewski 01.09.1991 – 25.02.2007
ks. Józef Andrzej Podkoński 25.02.2007 – 06.03.2011
ks. Bronisław Janiszewski 06.03.2011 – 10.08.2016
ks. Dariusz Dębiński 10.08.2016 –

Powstanie Pustelnika

Legenda

W roku 1963 do ks. Proboszcza Wacława Dzilińskiego przyszedł jeden starszy  mężczyzna, dawny mieszkaniec Pustelnika, od którego ks. Proboszcz usłyszał „wiadomości z historii Pustelnika”.

Oto, co ks. Dziliński zapisał w kronice parafialnej.

„W dawnych latach dzisiejszy Pustelnik miał się nazywać Czarnowody. Miała to być większa osada, a raczej miasteczko, w którym były: dwie apteki,[…] browar, oraz wytwórnia broni. W czasie najazdu tatarskiego osada Czarnowody została zniszczona. Zniszczono również kościół, który miał stać w ogrodzie. W zniszczonych Czarnowodach zamieszkał jakiś zakonnik, który pobudował małą kapliczkę. W pobliżu nie było zupełnie osad ludzkich. Ze względu na pustkowie jakie się wytworzyło po spaleniu, tego zakonnika – księdza nazwano Pustelnikiem. Stąd […] nazwa osady Pustelnik. Są to wiadomości zapodane. Nie wiadomo czy są one prawdziwe.”

 

Krótka historia

Dalej w kronice parafialnej czytamy.

„W Archiwum parafialnym znaleziono, że założycielem parafii Pustelnik był książę mazowiecki Bolesław, który w 1440 roku z posiadłości swoich wydzielił pewne grunty na utrzymanie proboszcza”.

W 1540 roku przy istniejącym już kościele filialnym św. Katarzyny, biskup płocki Jakub Buczacki erygował tutejszą parafię.

22 października 1843 roku staraniem ks. proboszcza Tomasz Mościckiego, ofiar parafialnych i hojnej pomocy hrabiego Stanisława Grabowskiego stanął kościół drewniany istniejący do 1987 roku. Kościół ten poświęcił biskup Tomasz Chmielewski. Do chwili obecnej z dawnego kościoła zachowały się dwa dzwony z 1920 i 1928 roku, „Stanisław” i „Józef”, które służą w parafii do dziś.